انواع افسردگی

انواع افسردگی

1. 1. افسردگی اساسی (Major Depressive Disorder): شدیدترین نوع که با علائم متعدد و مداوم همراه است.
   2. افسردگی پایدار (Persistent Depressive Disorder – PDD): حالتی خفیف‌تر اما طولانی‌مدت (بیش از دو سال).
   3. افسردگی پس از زایمان: در زنان پس از زایمان رخ می‌دهد و ممکن است با تغییرات هورمونی مرتبط باشد.

1. افسردگی فصلی (Seasonal Affective Disorder – SAD): معمولاً در فصل‌های کم‌نور مثل زمستان رخ می‌دهد.
2. افسردگی سایکوتیک: همراه با توهم یا هذیان، معمولاً در موارد شدید.

افسردگی یک اختلال روانی چندوجهی است که با علائم و شدت‌های مختلف در افراد ظاهر می‌شود. انواع مختلف افسردگی بر اساس مدت زمان، شدت، علل محرک، و الگوهای خاص آن‌ها دسته‌بندی می‌شوند. در ادامه، توضیحات جامع، رسا و مفصلی درباره انواع افسردگی ارائه می‌دهم تا درک عمیق‌تری از این موضوع به دست آورید:

1. افسردگی اساسی (Major Depressive Disorder – MDD)

• توضیح: این شایع‌ترین و شدیدترین نوع افسردگی است که با دوره‌های مشخص و مداوم غمگینی یا از دست دادن علاقه به فعالیت‌ها همراه است. این دوره‌ها حداقل دو هفته طول می‌کشند و می‌توانند چندین بار در طول زندگی رخ دهند.
• علائم: شامل احساس غم عمیق، بی‌انگیزگی، تغییرات خواب و اشتها، خستگی شدید، احساس بی‌ارزشی، و گاهی افکار خودکشی است. حداقل پنج مورد از این علائم باید به طور همزمان وجود داشته باشد تا تشخیص داده شود.
• مدت زمان و شدت: ممکن است از چند هفته تا چند ماه ادامه یابد و بدون درمان می‌تواند زندگی روزمره را کاملاً مختل کند. در برخی موارد، شدت آن به حدی است که فرد قادر به کار یا حتی مراقبت از خود نیست.
• علل: ترکیبی از عوامل ژنتیکی، استرس‌های زندگی (مثل از دست دادن عزیز)، و تغییرات بیوشیمیایی در مغز (مثل کاهش سروتونین).
• درمان: معمولاً شامل داروهای ضدافسردگی (مثل SSRI)، روان‌درمانی (مثل CBT)، و در موارد شدید، الکتروشوک درمانی (ECT) است. حمایت اجتماعی نیز نقش کلیدی دارد.

2. افسردگی پایدار (Persistent Depressive Disorder – PDD)

• توضیح: این نوع افسردگی که قبلاً به نام دیستایمی شناخته می‌شد، خفیف‌تر از افسردگی اساسی است اما طولانی‌مدت (حداقل دو سال) ادامه می‌یابد. افراد مبتلا ممکن است به آن عادت کنند و گاهی حتی متوجه شدت آن نشوند.
• علائم: شامل غمگینی مداوم، کاهش انرژی، مشکلات خواب، و کاهش اعتماد به نفس است، اما معمولاً به اندازه MDD شدید نیست. با این حال، می‌تواند با دوره‌های کوتاه‌تر افسردگی اساسی ترکیب شود (موسوم به “افسردگی دوگانه”).
• مدت زمان و شدت: به دلیل طول عمر طولانی، فرد ممکن است احساس کند این حالت بخشی طبیعی از زندگی‌اش است، اما به مرور کیفیت زندگی را کاهش می‌دهد.
• علل: اغلب با استرس‌های مزمن (مثل مشکلات مالی یا روابط ناسالم) یا ویژگی‌های شخصیتی مثل کمال‌گرایی مرتبط است. سابقه خانوادگی نیز نقش دارد.
• درمان: روان‌درمانی طولانی‌مدت، داروهای ضدافسردگی با دوز پایین، و تغییر سبک زندگی (مثل ورزش منظم) توصیه می‌شود. صبر و استمرار در درمان اهمیت زیادی دارد.

3. افسردگی پس از زایمان (Postpartum Depression – PPD)

• توضیح: این نوع افسردگی در زنان پس از زایمان رخ می‌دهد و فراتر از غمگینی طبیعی پس از تولد (که “بچه‌غم” یا Baby Blues نامیده می‌شود) است. معمولاً در چهار هفته اول پس از زایمان آغاز می‌شود.
• علائم: شامل غم شدید، اضطراب، احساس ناتوانی در مراقبت از نوزاد، تغییرات خلقی، و گاهی افکار آسیب به خود یا کودک است. بی‌خوابی و خستگی نیز شایع است.
• مدت زمان و شدت: اگر درمان نشود، ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد و بر رابطه مادر و کودک تأثیر منفی بگذارد.
• علل: تغییرات هورمونی شدید پس از زایمان (کاهش استروژن و پروژسترون)، استرس نقش جدید مادری، کمبود خواب، و سابقه افسردگی قبلی از عوامل محرک هستند.
• درمان: مشاوره تخصصی، داروهای ضدافسردگی (با احتیاط برای شیردهی)، و حمایت خانواده ضروری است. گروه‌های حمایتی برای مادران نیز مفیدند.

4. افسردگی فصلی (Seasonal Affective Disorder – SAD)

• توضیح: این نوع افسردگی با تغییر فصول، به‌ویژه در پاییز و زمستان، زمانی که نور روز کاهش می‌یابد، رخ می‌دهد. در بهار و تابستان معمولاً بهبود می‌یابد.
• علائم: شامل خستگی، افزایش خواب، پرخوری (به‌ویژه کربوهیدرات‌ها)، افزایش وزن، و احساس بی‌انگیزگی است. برخلاف MDD، تحریک‌پذیری نیز شایع است.
• مدت زمان و شدت: هر سال در فصل‌های کم‌نور ظاهر می‌شود و با افزایش نور خورشید محو می‌شود. شدت آن در مناطق با زمستان‌های طولانی‌تر (مثل شمال اروپا یا کانادا) بیشتر است.
• علل: کمبود نور خورشید می‌تواند تولید ملاتونین و سروتونین را مختل کند و ریتم شبانه‌روزی را به هم بزند. ژنتیک و سابقه افسردگی نیز نقش دارد.
• درمان: درمان با نور (نوردرمانی با لامپ‌های خاص)، داروهای ضدافسردگی، و فعالیت در فضای باز (حتی در روزهای ابری) توصیه می‌شود.

5. افسردگی سایکوتیک (Psychotic Depression)

• توضیح: این نوع افسردگی شدید با علائم روان‌پریشی مثل توهم (شنیدن صداها) یا هذیان (باورهای غیرواقعی مثل گناه بزرگ) همراه است. کمتر شایع است اما بسیار جدی محسوب می‌شود.
• علائم: علاوه بر غم شدید و بی‌انگیزگی، فرد ممکن است باور کند که گناهکار است، شایسته مجازات است، یا حتی بدنش در حال نابودی است. این هذیان‌ها اغلب با مضمون منفی هستند.
• مدت زمان و شدت: بدون درمان، خطر خودکشی یا آسیب به دیگران بسیار بالاست. نیاز به بستری شدن فوری دارد.
• علل: ترکیبی از استرس شدید، سابقه خانوادگی، و تغییرات شدید بیوشیمیایی در مغز (مثل افزایش کورتیزول). گاهی با بیماری‌های دیگر مثل اسکیزوفرنی اشتباه گرفته می‌شود.
• درمان: ترکیبی از داروهای ضدافسردگی و ضدپسیکوتیک، و در موارد حاد، الکتروشوک درمانی (ECT) با موفقیت بالایی انجام می‌شود.

6. افسردگی آتیپیک (Atypical Depression)

• توضیح: برخلاف افسردگی کلاسیک که با بی‌حالی همراه است، این نوع با علائم غیرمعمول مثل حساسیت به رد شدن، افزایش اشتها، و خواب زیاد مشخص می‌شود.
• علائم: فرد ممکن است در برخی لحظات کوتاه شاد شود (مثلاً با خبر خوب)، اما این شادی پایدار نیست. افزایش وزن، احساس سنگینی در اندام‌ها، و اضطراب اجتماعی نیز شایع است.
• مدت زمان و شدت: می‌تواند سال‌ها ادامه یابد و اغلب در سنین جوانی شروع می‌شود. با این حال، به دلیل علائم غیرمعمول، ممکن است تشخیص دیرهنگام باشد.
• علل: ممکن است با عدم تعادل خاص در ناقل‌های عصبی (مثل مونوآمین‌ها) مرتبط باشد. سابقه خانوادگی نیز دیده می‌شود.
• درمان: مهارکننده‌های بازجذب مونوآمین اکسیداز (MAOI) اغلب مؤثرتر از SSRI هستند. روان‌درمانی برای مدیریت حساسیت اجتماعی نیز مفید است.

7. افسردگی دوقطبی (Bipolar Depression)

• توضیح: این نوع بخشی از اختلال دوقطبی است که با دوره‌های افسردگی همراه است، اما با دوره‌های مانیا (شیدایی) یا هیپومانیا (شیدایی خفیف) متناوب می‌شود.
• علائم: مشابه MDD است (غم، بی‌انگیزگی، خستگی)، اما پس از آن دوره‌هایی از انرژی بیش از حد، کاهش نیاز به خواب، و رفتارهای پرخطر رخ می‌دهد.
• مدت زمان و شدت: دوره‌های افسردگی ممکن است هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشد و با مانیا یا هیپومانیا جایگزین شود. شدت آن می‌تواند از خفیف تا نیاز به بستری شدن متغیر باشد.
• علل: ژنتیکی (شایع در خانواده‌های با سابقه دوقطبی) و تغییرات در ناقل‌های عصبی مثل دوپامین.
• درمان: استابیلایزرهای خلق (مثل لیتیوم)، ضدافسردگی‌ها (با احتیاط برای جلوگیری از تحریک مانیا)، و روان‌درمانی.

نکات کلی

• تشخیص دقیق: تمایز بین انواع افسردگی نیاز به ارزیابی متخصص دارد، زیرا علائم ممکن است همپوشانی داشته باشند (مثلاً PDD و MDD).
• تأثیر فرهنگی: در برخی فرهنگ‌ها (مثل ایران)، افسردگی پس از زایمان ممکن است به‌عنوان ضعف مادر دیده شود، که تشخیص را دشوار می‌کند.
• پیشرفت درمان: با تحقیقات جدید (تا ژوئن 2025)، روش‌هایی مثل تحریک مغناطیسی ترانس‌کرانیال (TMS) برای انواع خاص مثل SAD یا PPD در حال گسترش است.انواع افسردگی

علائم اضافی و کمتر شناخته‌شده

علاوه بر علائم اصلی که قبلاً ذکر شد، افسردگی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• دردهای جسمی بدون دلیل: مثل سردرد، درد پشت یا مشکلات گوارشی که به درمان‌های معمولی پاسخ نمی‌دهند.
• کاهش میل جنسی: به دلیل تغییرات هورمونی و روانی.
• حساسیت بیش از حد: واکنش‌های احساسی شدید به انتقاد یا شرایط روزمره.
• بی‌قراری یا کندی حرکتی: برخی افراد بی‌قرار می‌شوند و برخی دیگر حرکتشان کند می‌شود.

عوامل خطر

• ژنتیک: اگر یکی از اعضای خانواده (مثل والدین یا خواهر و برادر) به افسردگی مبتلا باشد، احتمال ابتلا بیشتر است.
• سن: نوجوانان و افراد بالای 65 سال بیشتر در معرض خطرند.
• جنسیت: زنان به دلیل تغییرات هورمونی (مثل قاعدگی، بارداری، یائسگی) دو برابر مردان دچار افسردگی می‌شوند.
• بیماری‌های مزمن: مثل دیابت، سرطان یا بیماری‌های قلبی.
• سوءمصرف مواد: الکل یا مواد مخدر می‌تواند افسردگی را تشدید کند.
• تجربیات زندگی: طلاق، سوءاستفاده، یا از دست دادن شغل.

تأثیرات افسردگی

• سلامت جسمی: ضعف سیستم ایمنی، افزایش خطر بیماری‌های قلبی، و مشکلات خواب.
• %